Амь насны даатгалын тооцоолол
Танд хэрэгтэй даатгалын хэмжээг тооцоолоход эхлээд оршуулга болон холбогдох зардлуудыг мэдэх нь чухал.
Өрхийн тэргүүн ямар нэг шалтгаанаар нас барсан тохиолдолд үлдэж буй гэр бүлийн гишүүдийн амьжиргаанд шаардлагатай эх үүсвэрийн хэмжээ нь үлдэж буй гэр бүлийн хүн ажил эрхэлдэг эсэх, бүтэн цагаар ажилладаг эсэх, хүүхэдтэй эсэхээс хамааран өөр өөр байна.
- Хэрэв үлдэж буй гэр бүлийн хүн тань ажил хөдөлмөр эрхэлдэг, хүүхэдгүй бол өөрийн орлогоороо амьжиргаагаа хангах боломжтой учир нэмэлт зардал харьцангуй бага байна. Харин хүүхэдтэй бол гэрийн ажил болон хүүхэд асрахад гарах зардлыг тооцох шаардлагатай.
- Хэрэв үлдэж буй гэр бүлийн хүн тань ямар нэг ажил хөдөлмөр эрхэлдэггүй, хүүхэдгүй бол ажилд орох хүртэл нь тодорхой хугацаанд амьжиргааны зардлыг хангах бэлтгэлтэй байх хэрэгтэй. Хүүхэдтэй тохиолдолд ажил эрхлэх боломж хязгаарлагдаж болзошгүй тул хүүхдүүдээ бие даах хүртэл амьжиргааны зардлыг төлөвлөх нь зүйтэй.
- Хэрэв үлдэж буй гэр бүлийн хүн тань давхар орлоготой, хүүхэдгүй бол амьжиргааны нэмэлт зардал шаардлагагүй байж болох ч ямар нэг шалтгаанаар хэсэг хугацаанд ажиллах боломжгүй болсон тохиолдолд тодорхой хэмжээний нөөцтэй байх нь зөв. Харин хүүхэдтэй бол хүүхэд асрах болон гэрийн ажлын зардлыг урьдчилан тооцох шаардлагатай.
- Мөн үлдэж буй гэр бүлийн хүний орлого бага, талийгаачийн орлогоос ихээхэн зөрүүтэй байвал тухайн зөрүүг нөхөх хэмжээний санхүүгийн эх үүсвэрийг даатгалын төлөвлөгөөндөө тусгах нь чухал.
Хүүхдийн сургалтын төлбөр
Хэрэв та хүүхэдтэй бол тэдний боловсролд урьдчилан анхаарал хандуулах нь маш чухал. Их сургууль төгсөх хүртэлх сургалтын нийт зардал нь улсын эсвэл хувийн хэвшлийн сургуульд сургах эсэхээс хамааран харилцан адилгүй байдаг. Өндөр өртөгтэй мэргэжлийг сонгохоор төлөвлөж байгаа бол сургалтын зардлыг урьдчилан тооцоолж, төлөвлөх нь хамгийн оновчтой шийдэл юм. Ингэснээр та хүүхдийнхээ ирээдүйг санхүүгийн хувьд найдвартай хамгаалж чадна.
Танд хэр хэмжээний даатгалын хамгаалалт хэрэгтэй вэ? Энэ асуултанд дараах зургаар хариулж болно.
Амь насны даатгалын нөхөн төлбөр гэдэг нь таны гэр бүлийн ирээдүйн амьжиргаа, боловсрол, эрүүл мэнд зэрэгт зарцуулах нийт зардлын хэмжээнээс таныг нас барсны дараа гэр бүлд тань ирэх хадгаламж, тэтгэмж, цалин гэх мэт бүх санхүүгийн эх үүсвэрүүдийг хасаад дутуу үлдэх орлогыг нөхөх даатгалын хэмжээ юм. Ингэснээр таны гэр бүлд яг хэдий хэмжээний амь насны даатгал хэрэгтэйг тодорхойлно.
Дээрх үзэл баримтлалд үндэслэн, Mobilife нь таны гэр бүлд шаардлагатай хамгаалалтын дүнг хялбар тооцоолох боломжтой удирдамжийг санал болгож байна. Энэ удирдамжийн дагуу та жилийн орлого, амьдралын хэвийн байдалд хүрэх хүртэлх гурван жил, мөн хүүхдийн боловсролын зардлыг харгалзан үзэж, өөрт тохирох даатгалын хэмжээг тодорхойлох боломжтой.
Жишээ
Жилийн 3 сая төгрөгийн орлоготой, хүүхэдгүй хүн нас барсан тохиолдолд: 3 сая × 3 жил = 15 сая төгрөг. Энэ бол гэр бүлд шаардагдах даатгалын хэмжээ юм. Харин хүүхэдтэй бол дээрх тооцоонд хүүхдийн сургалтын зардлыг нэмж тооцох шаардлагатай. Ингэснээр, таны гэр бүлийн бүтэц болон жилийн орлогоос хамааран танд шаардлагатай даатгалын хамгаалалтын дүн өөр өөр байх болно.
Шаардлагатай хамгаалалтын дүнг зөв тооцоолохын тулд хүүхдийн боловсролын зардлыг заавал тусгана. Боловсролын зардал нь суралцах чиглэл, мэргэжил, сургалтын байгууллагаас хамаарч харилцан адилгүй байдаг. Тиймээс суралцах чиглэл болон сургалтын түвшин бүрд боловсролын зардлыг нарийвчлан тооцоолох шаардлагатай.Амьдралын явцад гэр бүлийн бүтэц, эдийн засгийн байдал, орон сууцны нөхцөл, хүүхдийн боловсролын түвшин зэрэг олон хүчин зүйл өөрчлөгдөж байдаг. Эдгээр өөрчлөлтөөс хамааран та даатгалаа хянах хэрэгтэй болдог бөгөөд шаардлагатай хамгаалалтын хэмжээ ч мөн адил өөрчлөгдөж байдаг.
Жишээ
- Хүүхэд төрөхөд амьжиргааны болон боловсролын зардал нэмэгддэг тул даатгалын шаардлагатай хамгаалалтын дүн өсдөг.
- Хэрэв та орон сууц худалдаж авахын тулд зээл авч, амь насны даатгалд хамрагдсан бол шаардлагатай хамгаалалтын дүн буурна.
Иймээс таны амьдралд өөрчлөлт гарсан тохиолдолд тухайн үеийнхээ хэрэгцээнд нийцүүлэн даатгалын хамгаалалтын дүнгээ тогтмол хянаж, шинэчилж байхыг зөвлөж байна.
Дүгнэлт
Амь насны даатгалд хамрагдах гэж байгаа ч ямар хэмжээний хамгаалалт танд тохирохоо мэдэхгүй байгаа бол эхлээд өөрт шаардлагатай хамгаалалтын дүнг тооцоолох нь зүйтэй. Хамгаалалтын хэмжээ нь таны амьдралын нөхцөл, орлого, гэр бүлийн бүтэц зэргээс хамааран хүн бүрт харилцан адилгүй байдаг.
Анхаарулга
Ойролцоогоор шаардлагатай дүнгээ тооцоолсны дараа ирээдүйн амьдралын төлөвлөгөө болон санхүүгийн зорилгоо харгалзан хамгаалалтын хэмжээг нэмэгдүүлэх эсвэл багасгах боломжтой. Мөн гэр бүлийн бүтэц, орлого өөрчлөгдөх бүртээ хамгаалалтын дүнгээ дахин хянаж, сайтар бэлтгэснээр та илүү аюулгүй, тайван амьдрах боломжтой.
Амь насны даатгалын хувьд “Хугацаат даатгал” нь анхны хураамжийн ачаалал бага боловч даатгалын хугацаа дуусахад хамгаалалт зогсдог. “Насан туршийн даатгал” нь анхны хураамж өндөр боловч нийт төлөх хураамж бага байж, хамгаалалт бүх насаар үргэлжилдэг. Даатгалын хугацааг сонгохдоо өөрийн зорилго, хэрэгцээндээ нийцүүлэх нь чухал. Жишээлбэл: “Хүүхэд тань бие даах хүртэл 20 жил”, “Орон сууцны зээл дуусах хүртэл 30 жил” гэх мэт амьдралын төлөвлөгөөндөө үндэслэн сонголтоо хийх хэрэгтэй. Мөн амьдралын янз бүрийн үе шатанд даатгалынхаа нөхцөл, хамгаалалтын хэмжээг дахин хянаж, шаардлагатай бол шинэчилж байх нь таны болон гэр бүлийн тань санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангахад чухал ач холбогдолтой.
1. Амь насны даатгалын хураамж хугацаанаас хамаарч хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?
Дуусах хугацаагүй бөгөөд даатгуулагч полиссыг цуцлаагүй тохиолдолд насан турш хүчинтэй. Эхний шимтгэл нь хугацаат даатгалаас ихэвчлэн өндөр байдаг ч хугацааны явцад хуримтлал үүсэх, шимтгэлийн түвшин тогтвортой байх зэрэг давуу талуудтай.
Хугацаат даатгалын төрлүүд
- Сунгагдах хугацаат: Гэрээний хугацааг 10, 20, 30 жил гэх мэтээр тогтоодог ба хугацаа дуусахад гэрээ автоматаар шинэчлэгддэг.
- Урт хугацаат: Даатгуулагчийг 60, 70 зэрэг гэрээнд заасан нас хүртэл хамгаалаад гэрээ дуусгавар болно. Энэ төрлийн даатгалын хувьд хугацаа дууссаны дараа дахин сунгах боломжгүй.
Сунгагдах хугацаат даатгалын хураамж нь хугацааны төрөл, хамгаалалтын дүн, мөн нас ба хүйсийн актуарийн эрсдэл зэрэгт тулгуурлан тооцогдоно. Нас ахих тусам статистик эрсдэл өсдөгтэй холбогдон даатгалын хураамж нэмэгддэг. Сунгагдах хугацаат даатгалын төрлийг сонговол сар тутмын хураамж харьцангуй бага байдаг. Гэвч хугацаа дуусах бүрд шинээр тогтоох хураамж нь тухайн үеийн нас (болон шаардлагатай бол эрүүл мэндийн үнэлгээ)-аас хамааран дахин тооцогдож, шинэчлэх бүрт нэмэгддэг.
Урт хугацаат даатгалын төрөлд гэрээний хугацаа дуустал мөрдөх хураамж нь гэрээ байгуулах үеийн насанд тулгуурласан актуарийн тооцоогоор тогтмол тогтоогддог. Иймд эхний шимтгэл сунгагдах хугацаат даатгалын төрлөөс дунджаар өндөр боловч, хугацааны туршид өөрчлөгдөхгүй тул гэрээний хугацааны эцэст нийлбэр төлбөр нь сунгалттай төрлийн нийлбэрээс бага байх боломжтой.
Урт хугацаат амь насны даатгалд хамрагдах хамрагдсан тохиолдолд анхны хураамж өндөр байх боловч төлсөн нийт хураамжийн хэмжээ бага байх болно.
Ихэнх эцэг эхчүүд хүүхэд төрсний дараа амь насны даатгалд хамрагдах талаар бодож эхэлдэг. Ямар ч тохиолдолд та хүүхдээ төрсөн цагаас нь эхлээд бие даах хүртэл нь хүүхдийнхээ боловсрол, амьжиргааны зардлыг бэлдэх хэрэгтэй болно. Даатгалын хугацааг хүүхэд бие даах нас хүртэл нь 10, 20 жилээр тогтоох нь зорилготой нийцнэ. Хамгаалалтын дүнг тогтоохдоо улсаас олгох тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр болон оршуулгын тэтгэмжийн хэмжээг тооцож, өөрт шаардлагатай хэмжээгээр бэлдвэл даатгалын хураамжаа бууруулахад хялбар байх болно. Хамгаалалтын хэрэгцээ нь нөхрийн/эхнэрийн орлого, өрхийн төсвөөс ихээхэн хамаардаг тул хамтран тохиролцож, “амьдралаа дахин тогтвортой болтол” хэр удаан хамгаалалт хэрэгтэйгээ шийдэх нь зөв.
1.3. Амьдралынхаа мөчлөгт тохирсон даатгалыг сонго
Амьдралын өөрчлөлт бүртээ даатгалаа тогтмол хянаж, шинэчилж байх хэрэгтэй. Даатгалд хамрагдахдаа юуны өмнө “юунд бэлтгэх вэ?” (зорилго) болон “хэдий хэмжээний хамгаалалт хэрэгтэй вэ?” (шаардлагатай дүн)-г тодорхой тогтоох нь чухал. Энэ хоёр нь гэрлэх, хүүхэд төрөх, орон сууц авах, зээлтэй болох, хүүхэд бие даах, тэтгэвэрт гарах зэрэг мөчлөг бүрт өөрчлөгддөг тул зорилго тань өөрчлөгдөх эсвэл нэмэгдэх бүрд хугацаа, хамгаалалтын дүн, бенефициар, хураамжийн төсвөө дахин үнэлж тохируулж байх хэрэгтэй.
Амьдралын мөчлөгт тохирсон хугацааг сонгохдоо зорилгодоо нийцүүлэн сонгоно.
Ойрын 10–20 жилд ажиллах хугацаандаа эсвэл тэтгэвэрт гарах хүртлээ танд урт хугацааны хамгаалалт хэрэгтэй юу? Оршуулгын зардал, өрхийн амьжиргаа, хүүхдийн боловсролын зардлаа тооцоолж, өөрт тохирох амь насны даатгалын хугацаагаа ухаалгаар сонгоорой.
